Xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã thuận tiện hơn

Cán bộ Phòng Xây dựng và Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Sở Tư pháp) nghiên cứu trình tự, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Sau hơn 1 năm thực hiện luật này đã mang đến nhiều chuyển biến tích cực.

Trình tự, thủ tục rút gọn

Việc xây dựng, ban hành VBQPPL theo trình tự, thủ tục rút gọn và trình tự thông thường đã được quy định trong Luật Ban hành VBQPPL năm 2015. Tuy nhiên, quá trình triển khai cho thấy chưa đáp ứng được các trường hợp cần phải ban hành văn bản trong thời gian nhanh nhất có thể để kịp thời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Do vậy, rút gọn trình tự, thủ tục góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các sở, ngành, địa phương.

Quy trình lập đề nghị theo luật mới đơn giản, thuận tiện hơn cho các địa phương. Luật sửa đổi, bổ sung năm 2020 bỏ yêu cầu lập đề nghị theo quy trình xây dựng chính sách đối với nghị quyết của HĐND cấp tỉnh. Hiện nay, chỉ trong trường hợp ban hành loại nghị quyết đưa ra biện pháp có tính chất đặc thù phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương mới phải lập đề nghị xây dựng theo quy trình chính sách, còn lại theo quy trình đơn giản. Trước đây, theo trình tự thủ tục thông thường, chính quyền địa phương phải đánh giá tác động chính sách trong giai đoạn lập đề nghị và giai đoạn soạn thảo nghị quyết. Theo luật sửa đổi, bổ sung thì chính quyền địa phương chỉ cần đánh giá tác động trong giai đoạn soạn thảo nghị quyết.

Chẳng hạn, Nghị quyết 03/2021/NQ-HĐND quy định về mức chuẩn trợ giúp xã hội, mức trợ giúp xã hội, đối tượng và chế độ đối với một số đối tượng bảo trợ xã hội trên địa bàn tỉnh Hải Dương được HĐND tỉnh ban hành ngày 30.6.2021 theo quy trình đơn giản. Nếu như trước đây, hồ sơ lập đề nghị phải có đánh giá tác động chính sách đến kinh tế, xã hội, thủ tục hành chính, hệ thống pháp luật... thì nay chỉ gồm tờ trình về đề nghị xây dựng nghị quyết và tài liệu khác nếu có.

Qua hơn 1 năm thi hành luật mới, công tác soạn thảo, ban hành VBQPPL đã có bước tiến mới. Một số VBQPPL đã được ban hành theo quy trình, yêu cầu mới với chất lượng ngày càng được cải thiện. Nhiều VBQPPL đã được ban hành để kịp thời đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội của địa phương trong tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp. Qua đợt kiểm tra, rà soát tháng 10.2021 của Sở Tư pháp, không có VBQPPL nào sai phạm về nội dung. 

Chính quyền địa phương chủ động

Theo luật mới, HĐND cấp huyện ban hành nghị quyết, UBND cấp huyện ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao hoặc để thực hiện việc phân cấp cho chính quyền địa phương, cơ quan nhà nước cấp dưới theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Thẩm quyền ban hành VBQPPL của HĐND, UBND cấp xã cũng được mở rộng. HĐND cấp xã được ban hành nghị quyết, UBND cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao. Trước đây, HĐND, UBND cấp huyện và cấp xã chỉ được ban hành VBQPPL để quy định những vấn đề được luật giao. Như vậy, so với Luật Ban hành VBQPPL 2015, luật mới đã mở rộng thẩm quyền ban hành VBQPPL của HĐND, UBND cấp huyện, cấp xã.

Ông Lê Văn Ngoãn, Phó Giám đốc Sở Tư pháp cho biết năm 2021 chưa có chính quyền cấp xã nào ban hành VBQPPL theo những vấn đề được nghị quyết Quốc hội giao nhưng việc mở rộng thẩm quyền của HĐND, UBND cấp huyện, cấp xã giúp chính quyền địa phương nâng cao hiệu quả trong thực hiện quản lý nhà nước; tạo thế chủ động cho chính quyền địa phương sáng tạo, thích ứng linh hoạt vì mỗi địa bàn có đặc điểm địa lý, dân cư khác nhau. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp như hiện nay, mỗi địa phương ở một mức độ dịch khác nhau, chính quyền địa phương có thể chủ động để đưa ra các biện pháp bảo đảm an toàn dịch bệnh, phát triển kinh tế phù hợp khi cần thiết, cấp bách.

PHẠM TUYẾT